خود انگاره کودک از نظر روانشناسان، تصویری است که کودک از توانایی ها و ارزش های خودش دارد. والدین در ایجاد خود انگاره ای قوی و مثبت در کودک، نقش به سزایی دارند. کودکانی که با تربیت صحیح و ارتباط درست با والدینشان بزرگ شده اند خود انگاره های قوی دارند.
کودکی که خود انگاره ی قوی دارد از اعتماد به نفس بالایی برخورداراست. هر چه خود انگاره ی کودک قوی تر باشد، قدرتش برای تسلط بر رفتارش نیز بیشتر است.
یکی از مواردی که باعث می شود تا والدین نا خواسته خود انگاره ی کودک را تضعیف کنند، تلاش آنها برای آموزش دیسیپلین یا همان نظم به کودک است.
اغلب کودکان پیش از دبستان بر اساس طبیعت خود علاقه ی زیادی به بازی دارند. و بازی آنها در خانه، غالباً با شلوغی و بی نظمی همراه است. بعضی از والدین برای آموزش نظم به کودکشان از شیوه ی های نادرستی استفاده می کنند.
متاسفانه برخی از این والدین با پرخاش، تنبیه و توهین، سعی می کنند نظم و ادب را به کودک خود بیاموزند.
غافل از اینکه پیش از هر آموزشی شخصیت و اعتماد به نفس کودک را که سرمایه ی ارزشمند هر انسانی می باشد، از بین برده اند.
خود انگاره کودک مهم است یا خانه؟
خانه ای که کودک در آن زندگی می کند باید برای حضور یک کودک مناسب باشد. برخی از والدین خانه را با نمایشگاه اشیاء عتیقه و یا گالری مبل و صندلی اشتباه گرفته اند.
این دسته از والدین اعتقاد دارند کودک باید در این محیط بزرگ شود و اوست که باید یاد بگیرد چگونه با اشیاء رفتار کند.
به توصیه کارشناسان بهتر است وسایل و لوازم منزل به گونه ای انتخاب و چیدمان شوند که برای آموزش و تربیت کودک کمتر دچار مشکل شویم.
هر چه ابزار و وسایل کمتر باشد چالش والدین برای حفظ خود انگاره ی کودک نیز کمتر است. حال ببینیم چه اتفاقی برای خود انگاره ی کودکی که برای بازی چندین بار روی مبل چند میلیونی بالا و پایین می پرد می افتد.
این کودک قطعاً باعث ناراحتی مادر خود می شود. برخی از مادران که به شخصیت کودک خود اهمیت نمی دهد. و خانه و اسباب آن از فرزندشان مهم تر است، برای منع کودک از کلمات و جملات خاصی استفاده می کنند.
البته خوشبختانه تعداد این مادران کم است!
برخی ازاین کودکان چه می شنود؟
⦁ روی مبل نپر…
⦁ بیا پایین…
⦁ چند بار بهت بگم ….
⦁ مگه زبون آدم حالیت نمی شه …بیام؟…
وبعضی از این مادر ها پس از عصبانی شدن گاهاً حرف هایی به فرزندشان می زنندکه نا خواسته باعث می گردد تا کودک به خود و شخصیتش شک کند.
⦁ گوساله، مبل جای بالا پایین پریدنه ؟….
⦁ تو آدم نیستی؟
⦁ چند بار بگم روی مبل نپر…
⦁ صبر کن بابات بیاد و…
کودکی که از نظر خودش کار اشتباهی انجام نمی دهد با شنیدن این کلمات که گاهی اوقات نیز به دفعات گفته می شود چه برداشتی می کند؟
غالب این کودکان به این باور می رسند که بچه ی خوبی نیستند. و پدر و مادر آنها را دوست ندارند. این باور اشتباه ترسی که اغلب کودکان برای دوست نداشته شدن دارند را ازبین می برد. کودکی که چیزی برای از دست دادن ندارد رفتار های ناهنجار از خود بروز می دهد.
متاسفانه اغلب نوجوانان و جوانانی که رفتار های نا هنجار در مدرسه یا جامعه از خود بروز می دهند افرادی هستند که در کودکی، خود انگاره های منفی داشته اند. یک مبل، اسباب خانه و یا هر ابزار یا وسیله ای که برای ما بزرگتر ها دارای ارزش می باشد، در مقایسه با آینده ی کودکمان، چقدر می ارزد؟
رابطه و نوع گفتگوی والدین، می تواند خود انگاره ی کودک را تقویت کرده و یا از بین ببرد. به همین خاطر است که 7 سال اول زندگی کودک نقش مهی در کل زندگی او دارد.
ولی بچه ی اولم اینجوری نبود!
شما نمی توانید از فرزندانتان انتظار داشته باشید چون در یک خانواده به دنیا آمده و بزرگ شده اند شبیه به هم باشند.
کودکان شما با یکدیگر فرق دارند به این علت که ترکیبات ژنتیکی آنها با هم فرق دارد.
به همین دلیل است که کارشناسان و روانشناسان کودک بر این مسئله تاکید می کنند که کودکان را با یکدیگر مقایسه نکنید. شما فقط حق دارید کودکتان را با خودش مقایسه کنید.
پدر و مادر آگاه، برای هر فرزند تربیت متفاوتی به کار می برند. و با مقایسه نکردن کودکان با یکدیگر شخصیتی مستقل و منحصر به فرد به هر یک از فرزندان خود هدیه می کنند.
به یاد داشته باشیم که برای تربیت کودک هیچ الگو و روش صد در صدی وجود ندارد. هنوز کلید واژه ای اختراع نشده است که بتواند به سوالات تربیتی کودکان به طور یکسان و عمومی جواب دهد.
شناخت کودک و خود انگاره ی او اولین و مهمترین قدم والدین برای کشف و درک روش های تربیتی فرزندشان می باشد.
چگونه خود انگاره ی کودکمان را تقویت کنیم؟
کودکان مقلدان خوبی هستند. باید از این خصوصیت برای تربیت آنها استفاده نماییم. همانطور که بارها شنیده ایم کودکان از اعمال ما بیشتر از رفتارمان می آموزند.
والدینی که به این جمله ایمان دارند با کنترل رفتار و اعمالشان بهترین آموزش را به کودک خود ارایه می کنند.
همچنین آنها باعث می شوند تا خود انگاره ا ی قوی در ضمیر نا خود آگاه کودک شکل بگیرد.
والدینی که این مفهوم را درک می کنند خودشان رابرای اثبات درستی و نادرستی برخی از رفتار ها به زحمت نمی اندازند. آنها کودک خود را نیز دچارسر درگمی و درگیری با شخصیتش نمی کنند.
برخی از موارد که والدین با رعایت آن ضمن آموزش غیر مستقیم می توانند خود انگاره های مثبت در کودک ایجاد کنند به شرح زیر است:
1 با آرامش صحبت کردن در خانه
2 درست غذا خوردن
3 احترام به طبیعت
4 احترام به حقوق و احساسات ديگران
5 پشت كار داشتن در كارها
6 نظم
7 پاکیزکی
8 ترک عادت های غلط ( مثل سیگار کشیدن، پست سر دیگران صحبت کردن،دیر از خواب بلند شدن و…
یادمان باشد با توجه به رفتار و گفتارمان و اصلاح آن نه تنها باعث رشد فردی و شخصیتی خود می شویم بلکه موجب می شویم تا کودکمان خود انگاره ای قوی و مثبت از خود داشته باشد.
#مراقب _كودكي_كودكمان _باشيم
