بازی کودک، شغل اوست . شغلی که نه تنها کود را مشغول می کند، بلکه زندگی را به او می آموزد. بازی کودک چیزی بیش از خوش گذرانی است. کودکان با بازی کردن یاد می گیرند، می فهمند کی هستند. دنیا چگونه است و جایگاه شان در آن کجاست.
بازی کودک چقدر اهمیت دارد؟
بازی کردن یکی از مهمترین کارهایی است که شما می توانید با فرزندتان انجام دهید. زمانی را که با کودک صرف بازی می کنید،در واقع فرصتی است برای او تا مهارت های لازم را یاد بگیرد.
بازی کودک به او کمک می کند تا :
- اعتماد به نفس خود را تقویت کند
- احساس محبت، شادمانی و امنیت کند
- مھارت ھاى اجتماعی، زبانی و برقراری ارتباطات خود را پرورش دھد
- یاد بگیرد به دیگران و محیط زیست اهمیت بدهد
- مھارت ھاى جسمانی خود را تقویت کند
- مسیرهای حرکت را در ذهن خود به هم ارتباط دھد و اصلاح کند
کودک از بازی کردن با شما لذت خواهد برد. ولی بعضی وقت ها ممکن است ترجیح بدهد خودش به تنهایی بازی کند و نیازی به مشارکت فعال شما نداشته باشد. فرزند شما شاید بخواهد فقط به او ایده هایی بدھید و تماشاچی بازی اش باشید.
انواع مختلف بازی کودک
بازی آزاد و سازمان نیافته برای کودکان کم سن و سال بهترین نوع بازی است.
بسته به نوع علاقه فرزند شما، بی مقدمه شروع به بازی می کند. بازی آزاد برنامه ریزی نشده است و به فرزند شما اجازه می دهد از قوه تخیل خود استفاده کند و آنگونه که می خواهد عمل کند.
نمونه ھایی از بازی ھای سازمان نیافته ممکن عبارت باشند از:
- بازی های خلاقانه، به تنهایی یا با دیگران، از جمله بازی ھای ھنری یا بازی با موسیقی
- بازی های تخیلی مثل خانه سازی محصور با جعبه یا پتو، لباس های مبدل، بازی های ساختگی
- کشف کردن فضاهای بازی جدید یا محبوب مانند کمد، حیاط، پارک، زمین بازی و غیره.
شما می توانید بخشی از بازی ھای سازمان نیافته فرزندتان باشید – یا نباشید. در بازی کودک، بعضی اوقات تنها کاری که باید انجام دهید این است که مسیر درست را به او نشان دهید. محل لباس های مبدل و اسباب بازی های روی زمین، یا میزی که روی آن کاغذ و مداد شمعی هست را به او نشان دهید.
در بازی کودک، بعضی وقت ھا ممکن است لازم باشد کمی بیشتر فعال باشید. برای مثال، “نظرت راجع به بازی با لباس ھای مبدل چیست؟ امروز می خواهی چه شخصیتی باشی؟”
بازی کودک به شکل سازمان یافته معمولا در زمان یا مکان خاصی اتفاق می افتند. اغلب فردی بزرگسال آن را هدایت می کند.
نمونه ھایی از بازی ھای سازمان یافته عبارتند از:
- کلاس ھای آشنایی با آب برای کودکان نوپا، یا کلاس ھای آموزش شنا برای کودکان بزرگتر – شما شاید این ھا را درس ھای مھمی برای فرزندتان بدانید. ولی او ممکن است فقط فکر کند که این کار ها برای وقت گذرانی هستند
- گروه ھای قصه گویی برای کودکان نوپا و کودکان پیش دبستانی در کتابخانه محلی
- کلاس های رقص، موسیقی یا تئاتر برای کودکان از ھمه سنین
- بازی ھای تخته ای خانوادگی یا بازی ھایی با ورق
- ورزش ھای اصلاحی برای کودکان کمی بزرگتر، مانند بسکتبال، فوتبال و …
کودک می تواند سازمان یافته یا سازمان نیافته، هم در داخل و هم بیرون از خانه بازی کند. بازی کودک در بیرون از خانه به فرزند شما این فرصت را می دهد که به اکتشاف بپردازد، فعال باشد، محدودیت ھای جسمانی خود را بیازماید و ریخت و پاش کند!
چگونه بازی کودک باعث رشد وتکامل او می شود؟
فرزند شما در حالی که رشد می کند، روش بازی اش نیز تغییر می کند. او خلاقیت بیشتری پیدا کرده و اسباب بازی ھا، بازی ھا و ایده های بیشتری را امتحان خواهد کرد.
این شاید به این معنا باشد که نیاز به فضا و زمان بیشتری برای بازی کردن خواھد داشت.
همچنین، کودکان در حالی که رشد می کنند با اشکال متفاوت بازی پیش می روند. این شامل تنها بازی کردن، بازی کردن در کنار سایر کودکان و بازی متقابل با سایر کودکان می شود.
شاید بخواهید برای بازی کودک کم سن و سال خود از ایده ھای زیر استفاده کنید:
- موسیقی، آواز، زنگوله یا ظروفی پر از اشیا متفاوت. این اشیا می توانند به تقویت شنوایی و حرکت کمک کنند
- اشیایی با اندازه ها، رنگ ھا و اشکال متفاوت. این اشیا دست دراز کردن و گرفتن را تقویت می کنند.
- مبلمان محکم، توپ، اسباب بازی یا جعبه. این ھا می توانند باعث چهار دست و پا راه رفتن، ایستادن و راه رفتن فرزندتان شوند.
گذراندن وقت روی شکم و بازی بر روی زمین برای رشد فرزندتان مهم هستند.
گذراندن وقت بر روی شکم به فرزندتان کمک می کند از طریق تقویت عضلات سر، گردن و بدن، کنترل حرکات خود را پرورش دهد.
این کار همچنین به فرزندتان اجازه می دهد دنیا را از چشم اندازی دیگر ببیند و تجربه کند.
بازی کودک نوپا
فرزند نوپای شما شاید از چیزھای زیر لذت ببرد:
- طیفی از اشیا بزرگ و سبک مانند جعبه ھای مقوایی، سطل یا توپ ھای بادی.(حرکات دویدن، ساختن، ھل دادن یا کشیدن تقویت می شوند)
- گچ، طناب، موسیقی یا ظروف. (پرش، لگد زدن، پایکوبی، قدم برداشتن و دویدن تقویت می شوند)
- حلقه، جعبه، سنگ های بزرگ یا بالش. (بالا رفتن، برقراری تعادل، پیچیدن، تاب خوردن یا غلتیدن تقویت می شوند)
- تپه، تونل یا برآمدگی های زمین.( فعالیت های جسمانی مانند چهار دست و پا راه رفتن یا اکتشاف کردن تقویت می شوند)
اگر در طول بازی کودک، موسیقی محبوبش را هم بگذارید، او می تواند با صداها و آهنگ های موزون،تجربیاتی متفاوت داشته باشد.
بازی برای کودکان پیش دبستانی
ایده هایی برای فعالیت ذهنی و جسمانی کودک پیش دبستانی :
- ظروف شیر قدیمی، قاشق های چوبی، گلدان های خالی حیاط، چوب، کاغذ مچاله، سطل های پلاستیکی، قابلمه و لباس قدیمی. این اشیا وسایل مناسبی برای بازی ھای سازمان نیافته تخیلی هستند.
- پازل ھای ساده
- موسیقی محبوب یا دیگ و قابلمه: فرزند شما می تواند از این ها برای کنسرت رقص یا ایجاد موسیقی استفاده کند
- توپ و فریزبی ( توانایی لگد زدن، پرتاب کردن یا غلتاندن را تقویت می شود)
هنگام تشویق فرزندتان در لگد زدن یا پرتاب کردن، از او بخواهید ابتدا از یک سمت بدن خود استفاده کند، و بعد از سمت دیگر.
بازی کودک دبستانی
کودک دبستانی شما می تواند به صورت زیر، فرصت بازی را برای خود فراهم کند:
- می تواند با مبلمان، تختخواب، سبدهای رخت، چادر و جعبه ھا بازی کند
- تنھا قوه تصور خود، در حالی که فرض می کند یک قهرمان محبوب است
- مسیرهای پر مانع رادر خانه ایجاد کنید تا او به روش ھای مختلف، عبور ازمسیرهای متنوع را با سرعت های متفاوت تجربه کند.
- بازی با کلمات، مانند کلمات هم قافیه یا بازی ھایی مثل “من با چشم کوچک خود، چیزی را می بینم که با حرف …. شروع می شود”.
اگر فرزند شما علاقه مند باشد، می توانید به این فکر کنید که او را در فعالیت های ورزشی یا گروهی مخصوص کودکان دبستانی مشارکت دھید.
مثلا فعالیت های هنری یا کاردستی بعد از ساعت مدرسه یا موقع تعطیلات.
اهمیت اسباب بازی در بازی کودک
برای اسباب بازی ها، بازی ها و کتاب های کودکان هزینه کنید.
فراموش نکنید که این کار در واقع سرمایه گذاری روی رشد جسمی و ذهنی کودک شما است.
البته اسباب بازی های خانگی و فعالیت ها ی رایگان اغلب روش هاى خلاقانه برای خوش گذرانی شما وفرزندتان با هم می باشند.
بازی نکردن کودک نگران کننده است؟
بعضی وقت ها ممکن است فرزندتان نخواهد بازی کند.
برای مثال، شاید خسته یا بی حوضله است.
معمولا این حالت طبیعی است و چیزی نیست که سبب نگرانی شود.
اما بعضی وقت ها، بازی نکردن یا عدم علاقه به بازی ، می تواند نشانگر اختلال رشدی جدی تری باشد.
در موارد زیر، مشاوره با یک متخصص، کارساز خواهد بود:
- نوزاد شما به نظر نمی رسد که علاقه ای به بازی های متقابل (مانند دالی موشه) داشته باشد
- فرزند نوپای شما تنها علاقه محدودی به اسباب بازی ھا دارد. برای مثال، تنها به چرخاندن چرخ های یک ماشین اسباب بازی علاقه نشان می دهد بجای آنکه مانند سایر کودکان ھم سن خود آن را به دور اتاق براند –
- فرزند پیش دبستانی شما علاقه ای به بازی کردن با کودکان یا بازی ھای فرضی دیگر ندارد.
