تشویق و رویکرد مثبت و سازنده، اغلب بهترین راه برای ایجاد رفتار خوب در کودک است. این یعنی به جای تنبیه کودک، زمانی که خطایی از او سر می زند، توجه خود را روی رفتارهای خوب او متمرکز کنید.
برای تشویق رفتار خوب فرزندتان، می توانید از این راهکارها استفاده کنید.
1- کودکان رفتاری را می کنند که شما انجام می دهید.
فرزندتان به شما نگاه می کند تا در مورد نحوه رفتارهایش سرنخی به دست آورد. شما الگوی او ھستید، بنابراین از رفتار خوب خودتان برای راھنمایی و تشویق او استفاده کنید.
آنچه شما انجام می دھید اغلب بسیار مھم تر از آن چیزی که می گویید.
اگر می خواھید فرزندتان بگوید: “لطفا” ، خودتان آنرا بگویید. اگر نمی خواھید فرزند تان صدایش را بلند کند، خودتان نرم و آرام صحبت کنید.
2- با رفتار و گفتار خود به فرزندتان نشان دھید که چه حسی دارید.
صادقانه به او بگویید که چگونه رفتار او روی شما تاثیر می گذارد. این به کودک کمک خواھد کرد که مانند یک آینه، احساسات خودش را در احساسات شما ببیند. این یعنی ھمدلی.
تا سن سه سالگی، کودکان می توانند ھمدلی واقعی را نشان دھند . بنابراین، شما می توانید بگویید، ” من ناراحت ھستم چون سر و صدا آنقدر زیاد است که نمی توانم با تلفن صحبت کنم”.
وقتی که جمله را با «من» شروع می کنید، این به فرزند شما فرصت می دھد که چیزھا را از دیدگاه شما ببیند.
3- ھمان زمان که رفتار خوبی انجام می دهد او را تشویق کنید.
وقتی فرزند شما رفتاری می کند که شما آن را دوست دارید ، می توانید به عنوان “خوشم میاد که” نظر مثبت خودتان را بیان کنید.
مثلا” به به، خیلی خوب بازی می کنی. واقعا بلوک ھا را روی میز به این شکل نگه می داری’ . این کار بهتر از موقعی کار می کند که منتظر شوید بلوک ھا یک دفعه به زمین بریزند و شما متوجه شوید و داد بزنید: “ھی، اون کار رو نکن”.
این اظھار نظر مثبت ” تحسین توصیفی ” نامیده می شود. سعی کنید هر بار شش نظر مثبت ( تحسین و تشویق ) در برابر ھر نظر منفی ( انتقاد و توبیخ ) بدھید.
نسبت 6 به 1 مسایل را متعادل نگه می دارد. به یاد داشته باشید که اگر کودکان انتخابی بین عدم توجه یا توجه منفی داشته باشند، به دنبال توجه منفی خواھند بود.
این مقاله را بخوانید با کودک بد رفتار چه کار کنیم؟
4- خودتان را ھم قد فرزندتان پایین بیاورید.
زانو زدن یا چمباتمه زدن در کنار کودکان ابزار بسیار موثری برای برقراری ارتباط مثبت با آنها است. نزدیک شدن به شما اجازه می دھد آنچه را که کودک ممکن است احساس یا فکر کند را بفھمید.
این کار همچنین به او کمک می کند بر روی آنچه که شما می گویید یا می خواھید تمرکز کند . اگر به فرزندتان نزدیک باشید و توجه او را جلب کنید، نیازی نیست از او بخواھید به شما نگاه کند.
5- خوب گوش کنید
گوش دادن فعال، یکی دیگر از ابزارهای کمک به کودکان خردسال است تا با احساسات خود کنار بیایند. اگر کودک نتواند احساسات خود را بطور شفاھی بخوبی بیان کند، احساس سرخوردگی می کند.
اگر شما نظرتان را در مورد احساس کودک برایش بازگو کنید، به از بین بردن مقداری از تنش های او کمک می کنید.
این کار ھمچنین باعث می شود که او احساس احترام و آرامش کند. گوش دادن فعال می تواند بسیاری از بداخلاقی ھای بالقوه را از بین ببرد. کودک خود را تشویق کنید تا هنر گوش دادن به دیگران را بیاموزد.
6-به وعده ھایتان عمل کنید.
به توافق هایتان وفادار باشید. وقتی که شما به وعده ھای خوب یا بد تان عمل می کنید، فرزندتان می آموزد و تشویق می شود که به شما اعتماد کند و احترام بگذارد.
بنابراین، وقتی که قول می دھید بعد از این که او اسباب بازی ھایش را جمع کرد، برای پیاده روی بیرون می روید، مطمئن شوید که کفش ھای پیاده روی تان آماده هستند.
وقتی که می گویید که اگر او این طرف آن طرف دویدن را متوقف نکند کتابخانه را ترک خواھید کرد، آماده باشید که فورا – ھر چه واقع بینی بیشتر باشد، بھتر است – آنجا را ترک کنید.
لازم نیست در این مورد سر و صدا بکنید. این کمک می کند که فرزند شما احساس امنیت بیشتری بکند، چون این کار محیطی یکدست و قابل پیش بینی ایجاد می کند.
۱۲ نکته برای افزایش اعتماد به نفس کودکان را بخوانید
7- جلوی وسوسه را بگیرید.
بازی کردن با عینک شما خیلی سرگرم کننده بنظر می رسد – برای کودکان سخت است به خاطر بسپارد که نباید به آن دست بزنند. با دور نگه داشتن اشیا از دید و دسترس کودک، احتمال اکتشافات معصومانه اما پر هزینه را کم کنید.
8- رفتارهای خوب و بد را از قبل، بررسی کنید
قبل از اینکه در مورد چیزی که فرزند شما در حال انجام آن است دخالت کنید – به خصوص برای گفتن “نه” یا ” نکن ” – از خود بپرسید که آیا آن موضوع واقعا مھم است یا نه.
با به حداقل رساندن دستورها ، درخواست ها و اظهار نظرهای منفی، فرصت کمتری برای درگیری و احساسات بد ایجاد می کنید. مقررات مهم هستند، اما تنھا زمانی از آنھا استفاده کنید که واقعا مهم باشند.
مقاله “تنبیه یا تشویق کودک “را از دست ندهید
9- رفتار و گفتار قاطعانه داشته باشیم
کودکان نمی خواھند آزار برسانند. با کوتاه آمدن در زمانی که برای چیزی غر می زنند ، به آنھا یاد می دھیم که این کار را بیشترانجام دهند – حتی اگر منظورمان این نباشد.
‘نه’ به معنی ‘ نه ‘ است و به معنی ‘شاید’ نیست . پس آن را نگویید مگر اینکه در مورد آن جدی باشید. اگر بگوید ‘نه’ و بعد کوتاه بیایید، دفعه بعد کودکان به امید این که دوباره شانس بیاورند، حتی بیشتر از قبل غر خواهند زد.
10- رفتار و گفتار مثبت را جایگزین منفی ها کنیم
اگر دستورالعمل های ساده ای را به صورت ساده بیان کنید، فرزند شما متوجه می شود که ازچه انتظاری دارید. مثلا ً “وقتی از خیابان رد می شویم دست مرا بگیر”.
قوانین مثبت معمولا بهتر از منفی هستند، زیرا رفتار کودک شما را به شیوه ای مثبت تصحیح می کنند. به عنوان مثال،”لطفا در را ببند” بھتر است از”در را باز نگذار”.
11- بگذاریم تا پیامد رفتار و گفتارش را ببینید
هرچه کودکان بزرگتر می شوند، شما می توانید به آنها مسئولیت بیشتری برای رفتارشان بدھید. همچنین می توانید به آنها فرصتی برای تجربه عواقب طبیعی هر رفتار بدھید. لازم نیست شما ھمیشه نقش منفی داشته باشید.
برای مثال، اگر فرزندتان فراموش کرد ظرف ناھار خود را در کیفش بگذارد، وقت ناھار گرسنه خواھد ماند . اوست که گرسنه می ماند و اوست که پیامد کار خود را تجربه می کند. فقط یکبار گرسنه ماندن به او ضرری نمی زند.
گاهی اوقات ، با نیت خوب، برای فرزندانمان آنقدر کار می کنیم که اجازه نمی دھیم خودشان چیزی یاد بگیرند. شما باید عواقب رفتار غیر قابل قبول یا خطرناک را تعیین کنید. برای این مواقع، بھتر است اطمینان حاصل کنید که شما عواقب را توضیح داده اید و فرزندانتان از پیش با آنھا موافقت کرده اند.
12- برای ایجاد رفتار خوب، یکبار گفتن کافی است
شاید تعجب کنید که چرا فرزندتان حرف گوش نمی کند. حال آن که ممکن است او بلوغ اجتماعی لازم را نداشته باشد که این موضوع را به شما بگوید. نق زدن و انتقاد کردن خسته کننده است و کارساز نیست.
فرزند تان فقط گوش خود را به روی نق زدن و انتقاد می بندد و نمی داند چرا شما ناراحت تر می شوید. اگر می خواھید به او آخرین فرصت را برای ھمکاری بدھید، عواقب ھمکاری نکردن را به او یادآوری کنید. بعد تا سه شماره بشمارید.
13- کاری کنید که فرزندتان احساس مهم بودن بکند.
کودکان دوست دارند بتوانند به خانواده کمک کنند. کم کم بعضی از کارھای ساده و یا چیزھایی را که او می تواند انجام دھد را به او واگذار کنید تا نقش مھم خود را در کمک به خانواده بازی کند.
این کار به او احساس مھم بودن خواھد داد و او از کمک کردن احساس غرور خواھد کرد. اگر بتوانید برای انجام یک کار تمرین زیادی به فرزندتان بدھید، او در آن کار بھتر خواھد شد و سعی خواھد کرد بیشتر تلاش کند.
کارھای امن به کودکان کمک می کند احساس مسئولیت کنند، اعتماد به نفس در خود ایجاد کنند و به شما نیز کمک کنند.
14- برای موقعیت ھای چالش برانگیز آماده شوید.
مواقعی ھست که مراقبت از فرزند تان و انجام کارھایی که باید انجام دھید کمی پیچیده می شود. اگر در مورد این موقعیت ھای چالش برانگیز از قبل فکر کنید، می توانید با توجه به نیازھای فرزند تان برنامه ریزی کنید.
پنج دقیقه قبل از اینکه لازم است او رفتارش را تغییر دهد، به او ھشدار دھید. در مورد این که چرا به ھمکاری او نیاز دارید با او صحبت کنید . در این صورت، برای آنچه شما از او انتظار دارید آماده خواھد شد.
15- حس شوخ طبعی خود را حفظ کنید.
یکی دیگر از راه ھای از بین بردن تنش و درگیری احتمالی، استفاده از طنز و تفریح است. می توانید وانمود کنید که یک به ھیولای غلغلک دھنده شده اید یا صداھای حیوانات را در آورید.
اما اگر طنز به ضرر فرزند تان باشد، کمک نخواھد کرد. کودکان خردسال به راحتی از این که والدین “سربه سرشان بگذارند” ناراحت می شوند. طنزی که هر دوی شما را به خنده وا دارد عالی است .
مترجم: حسین مهدیان
نظارت و بازنویسی: فریبا اباذری
منابع:
Brummelman, E., Thomaes, S., Overbeek, G., Orobio de Castro, B., van den Hout, M.A., & Bushman, B. (2014). On feeding those hungry for praise: Person praise backfires in children with low self-esteem. Journal of Experimental Psychology, 143(1), 9-14. doi: 10.1037/a0031917.
Kids Matter (2016). Motivation and praise. Canberra: Australian Government Department of Health. Retrieved 29 September 2016 from http://www.kidsmatter.edu.au/mental-health-matters/social-and-emotional-learning/motivation-and-praise.
Mullan, K., & Higgins, D. (2014). A safe and supportive family environment for children. Key components and links to child outcomes. Canberra: Australian Government Department of Social Services. Retrieved 29 September 2016 from www.dss.gov.au/sites/default/files/documents/07_2014/op52_safe_families_0.pdf.
Nelsen, J., Erwin, C., & Duffy, R. (2015). Positive discipline: The first three years: From infant to toddler – laying the foundation for raising a capable, confident child. New York: Harmony Books.
